Nowy Kawęczyn (gmina)

Nowy Kawęczyn
	gmina wiejska
Państwo	Polska
Województwo	łódzkie
Powiat	skierniewicki
TERC	1015072
Wójt	Włodzimierz Ciok
Powierzchnia	104,41 km²
Populacja (30.06.2016); • liczba ludności	; 3382
• gęstość	32,5 os./km²
Nr kierunkowy	46
Tablice rejestracyjne	ESK
	Adres urzędu:96-115 Nowy Kawęczyn
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw	22
Liczba miejscowości	39
	Położenie na mapie Polski Nowy Kawęczyn
	Położenie na mapie województwa łódzkiego Nowy Kawęczyn
	51°53′N 20°15′E/51,883611 20,249444
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Biuletyn Informacji Publicznej

Stepowy krajobraz poligonu wojskowego w Raduczu

Przepływająca przez teren gminy rzeka Rawka (na zdjęciu – w Nowym Dworze)

Nowy Kawęczyn (do 1953 gmina Doleck; 1953-54 gmina Kawęczyn Nowy^[2]^[3]) – gmina wiejska w województwie łódzkim, w powiecie skierniewickim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie skierniewickim.

Siedziba gminy to Nowy Kawęczyn.

Na terenie gminy znajdują się 22 sołectwa.

31 grudnia 2010 gminę zamieszkiwało 3318 osób. Natomiast według danych z 31 grudnia 2019 roku^[4] gminę zamieszkiwało 3370 osób.

Położenie

Gmina Nowy Kawęczyn leży na Równinie Łowicko-Błońskiej, w północno-wschodniej części województwa łódzkiego w odległości ok. 70 km na południowy zachód od Warszawy.

Przez teren gminy przebiega droga wojewódzka nr 707.

Powierzchnia

Gmina Nowy Kawęczyn zajmuje powierzchnię 104,41 km², co stanowi 13,81% powierzchni powiatu skierniewickiego.

Główną rzeką przepływającą przez teren gminy jest Rawka. Poza tym przez gminę przepływa pewna liczba strumieni, zwykle nienazwanych, stanowiących dopływy tej rzeki.

Rzeźba terenu

Obszar gminy Nowy Kawęczyn reprezentuje typ rzeźby polodowcowej, ukształtowanej przez trzykrotne nasunięcia lądolodów w plejstocenie. Ostatni lądolód czwartorzędowy pozostawił w podłożu pokrywę utworów gliniastych i piaszczysto-żwirowych o miąższości 30–100 m.

Obszar gminy leży na terenie równinnym, przy czym teren łagodnie wznosi się w miarę oddalania się od rzeki Rawki. Ogólnie wahania wysokości terenu nie przekraczają kilkunastu metrów. Gmina położona jest na wysokości ok. 140–150 m n.p.m.

Struktura powierzchni

Gmina jest typową gminą rolniczą, stąd największą część obszaru – 78% zajmują użytki rolne, a po tym użytki leśne – 15%^[5]

Na terenie gminy znajdują się tereny przyrodnicze objęte ochroną rezerwatową, są to Bolimowski Park Krajobrazowy i Rezerwat Przyrody Rawka.

Szczegółowa struktura użytkowania ziemi

rodzaj	powierzchnia (w ha)
grunty orne	6831
sady	465
łąki	550
pastwiska	190
lasy	1705
drogi, wody, pozostałe grunty i nieużytki	700

Demografia

Dane z 31 grudnia 2010^[6]:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
Jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
Populacja	3318	100	1660	50	1658	50
Gęstość zaludnienia [mieszk./km²]	32		16		16

Piramida wieku mieszkańców gminy Nowy Kawęczyn w 2014 roku^[1].

Roślinność

Poza obszarami gruntów ornych i sadów na terenie gminy dominuje roślinność naturalna. Stanowią ją głównie lasy, łąki i pastwiska.

Na terenie gminy rosną dość młode, ok. 40-50-letnie lasy sosnowe z domieszką brzozy, zajmujące zwykle niewielkie tereny, do obszary kilkuset hektarów, brak jest natomiast dużych, zwartych kompleksów leśnych.

Część dawnych obszarów rolnych stanowią obecnie nieużytki porośnięte przez klony, krzewy, rośliny kwiatowe oraz trawy, osty i inne chwasty.

Między Nowym Dworem a Raduczem znajdują się niewielkie bagna, powstałe na miejscu dawnych, jeszcze przedwojennych, stawów hodowlanych oraz na rozlewiskach rzeki Rawki. Są one porośnięte typowymi dla tego ekosystemu roślinami, głównie trzcinami i olchami. Obecnie z powodu obniżania się poziomu wód gruntowych bagna stopniowo wysychają.

Przez teren gminy Kawęczyn Nowy przepływa rzeka Rawka. Cała ta rzeka oraz jej najbliższa okolica stanowi część Rezerwatu Przyrody Rawka, zaś poniżej Starej Rawy rzeka ta staje się częścią Bolimowskiego Parku Krajobrazowego. Do rzeki tej dochodzą łąki należące do miejscowych chłopów. W ich pobliżu rosną zwykle kępy drzew, głównie olch.

W pobliżu rzeki rośnie także wiele roślin zielnych podlegających ochronie. Należą do nich m.in. bagno zwyczajne, bluszcz pospolity, konwalia majowa, marzanka wonna, rosiczka okrągłolistna, storczykowate, turówka wonna, wawrzynek wilczełyko i widłaki.

Na położonym w pobliżu wsi Raducz poligonie wojskowym niedawno jeszcze znajdowały się nietypowe dla tej części Polski stanowiska roślinności stepowej, złożonej z przede wszystkim z różnych gatunków traw, o ponadto porostów, krzewinek, wrzosów, i roślin kwiatowych, oraz występujących z rzadka krzewów, głównie żarnowców i jałowców. Obecnie jednak z powodu nieużywania przez wojsko oraz zaprzestania przez miejscową ludność hodowli, i co za tym idzie, wypasu bydła domowego na poligonie, teren ten zarósł młodym lasem sosnowo-brzozowym i zasięg poprzedniego typu roślinności został znacznie ograniczony.

Na poligonie raduckim w połowie lat 60. nakręcono część scen serialu telewizyjnego pt. Czterej pancerni i pies.

Fauna

W lasach i zagajnikach na terenie gminy żyją sarny, zające, lisy, dziki, jeże, ryjówki (m.in. rzęsorek rzeczek – występujący w pobliżu Rawki) i inne drobniejsze ssaki. Z rzadko występują dzikie króliki, borsuki, jenoty i kuny oraz łasice. W latach 80. w pobliżu Rawki osiedlono także bobry, które w ostatnich czasach dość znacznie się rozmnożyły. W pobliżu rzeki pojawiają się także piżmaki. Sporadycznie w pobliżu wsi spotkać można także łosie i jelenie. Licznie występują nietoperze.

Z ptaków spotkać można spotkać ok. 100 gatunków, m.in. bażanty, kuropatwy, kukułki, dzięcioły i liczne gatunki ptaków śpiewających, a z ptaków drapieżnych – sokoły i sowy. W pobliżu rzeki – także dzikie kaczki, dzikie gęsi, czasem też łabędzie oraz inne ptactwo wodne. Na przyległych do Rawki łąkach – m.in. bociany (głównie białe, z rzadka także i czarne) oraz żurawie.

Ponadto na obszarze gminy żyją liczne gady (jaszczurki, zaskrońce) oraz płazy (głównie żaby i ropuchy). Te ostatnie szczególnie licznie występują na bagnach i nieopodal rzek i strumieni, a także na łąkach.

W Rawce żyje wiele gatunków ryb, a także raki oraz ślimaki.

W gminie żyją także liczne gatunki owadów: motyli, błonkówek, żuków i chrząszczy, a na terenach wilgotnych – także ważek i jętek. Najwięcej gatunków owadów (ponad 650) żyje w pobliżu Rawki.

Niektóre z gatunków zwierząt, występujących w okolicy mają niekorzystny wpływ na komfort życia ludzi. Spośród tych gatunków wyróżniają się owady: w pobliżu bagien, zwłaszcza w latach z dużymi opadami życie mieszkańcom uprzykrzają komary, ponadto co kilka lat następuje masowy wylęg os. Co kilka lat w lasach masowo pojawiają się kleszcze.

Lokalne warunki klimatyczne

Klimat w gminie Nowy Kawęczyn nie odbiega od typowego klimatu Polski środkowej; obszar gminy leży w strefie klimatu umiarkowanego przejściowego, na granicy wpływów atlantyckich, a jako wyznaczniki można podać następujące wartości:

średnia temperatura roczna 7–8 °C
średnia temperatura najcieplejszego miesiąca (lipca): 18 °C
średnia temperatura miesiąca najzimniejszego (lutego): –3,5 °C
okres bezprzymrozkowy ok. 260 dni (średnio)
okres wegetacyjny: 215 dni
przeciętna długość zalegania pokrywy śnieżnej: ok. 50 dni
liczba godzin nasłonecznienia w ciągu roku: 1680 (średnio 4,6 dziennie, przy dużych różnicach w poszczególnych porach roku)
roczna suma opadów – 520 mm.

Zabytki

Na terenie gminy znajdują się m.in.

Drewniany kościół pw. śś. Szymona i Judy (z 1751 r.) w Starej Rawie
Zespół dworski w Trzciannie
Zespół dworski w Nowym Dworze
Zespół dworski w Suliszewie
Dawny młyn wodny w Suliszewie (obecnie napędzany energią elektryczną).
Wczesnośredniowieczne grodzisko w Starej Rawie z XI – XII w.

Miejscowości wchodzące w skład gminy

Bloki Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa w Nowym Dworze

Sołectwa

Adamów, Doleck, Dukaczew, Dzwonkowice, Esterka, Franciszkany, Kolonia Starorawska, Kwasowiec, Marianów, Nowy Dwór, Nowy Dwór-Parcela, Nowy Kawęczyn, Prandotów, Rawiczów, Rzędków, Stara Rawa, Stary Rzędków, Strzyboga, Suliszew, Trzcianna, Zglinna Duża, Zglinna Mała.

Pozostałe miejscowości

Budy Trzcińskie, Helenków, Kaczorów, Kawęczyn B, Kazimierzów, Marianka, Nowa Trzcianna, Nowy Dwór (osada), Nowy Rzędków, Podfranciszkany, Podstrobów, Podtrzcianna, Psary, Raducz, Sewerynów, Ulanów.

Sąsiednie gminy

Biała Rawska, Kowiesy, Puszcza Mariańska, Rawa Mazowiecka, Skierniewice

Przypisy

↑ ^a ^b Gmina Nowy Kawęczyn w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-15] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ Dz.U. z 1953 r. nr 42, poz. 199.
↑ Według Wykazu Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., Polska Rzeczpospolita Ludowa, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa, 1952.
↑ Gmina Nowy Kawęczyn w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-12-22] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
↑ Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2011-12-19]. (pol.).

Linki zewnętrzne

[populacja2016-1] Gmina Nowy Kawęczyn w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-15] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[2] Dz.U. z 1953 r. nr 42, poz. 199.

[3] Według Wykazu Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., Polska Rzeczpospolita Ludowa, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa, 1952.

[4] Gmina Nowy Kawęczyn w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-12-22] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[autonazwa1-5] Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).

[6] Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2011-12-19]. (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

Siedziba gminy	Nowy Kawęczyn
Wsie	Adamów Budy Trzcińskie Doleck Dukaczew Dzwonkowice Esterka Franciszkany Helenków Kaczorów Kawęczyn B Kazimierzów Kolonia Starorawska Kwasowiec Marianka Marianów Nowa Trzcianna Nowy Dwór Nowy Dwór-Parcela Nowy Kawęczyn Nowy Rzędków Podfranciszkany Podstrobów Podtrzcianna Prandotów Psary Raducz Rawiczów Rzędków Sewerynów Stara Rawa Stary Rzędków Strzyboga Suliszew Suliszewek Trzcianna Ulanów Zglinna Duża Zglinna Mała
Osada	Nowy Dwór
Integralne części wsi	Budy Strzybowskie Doleck Wiejski Krzyżanów Marianka Orłów

Miasto	Bolimów
Gmina miejsko-wiejska	Bolimów
Gminy wiejskie	Głuchów Godzianów Kowiesy Lipce Reymontowskie Maków Nowy Kawęczyn Skierniewice Słupia

Przynależność wojewódzka	gubernia warszawska (1867–1915) woj. warszawskie (II RP) (1919–39) woj. łódzkie (II RP) (1939) woj. łódzkie (1945–75)
Miasta	Skierniewice
Gminy wiejskie (1867–1954 i 1973–75)	Dańków (1953–54) Dębowa Góra (do 1954) Doleck (do 1953) Głuchów Godzianów (od I 1973) Grzymkowice (do 1953) Korabiewice (do 1953) Kowiesy Lipce (od IV 1973) Maków (od I 1973) Nowy Kawęczyn (Kawęczyn Nowy) (od 1953) Puszcza Mariańska (od 1953) Skierniewice (od I 1973) Skierniewka (do 1954) Słupia (do 1954 i od IV 1973)
Gromady (1954–72)	Aleksandria (1954–59) Białynin-Krasówka (1954–68) Dańków (1954–72) Dębowa Góra (1954–72) Głuchów (1954–72) Godzianów (1954–72) Grzymkowice (1954–61) Janisławice (1954–72) Jeruzal (1954–72) Kamion (1954–72) Kawenczyn Nowy / Nowy Kawenczyn (1954–72) Korabiewice (1954–58) Kowiesy (1954–72) Lipce (1954–72) Lisowola (1954–58) Maków (1954–72) Michowice (1954–58) Miedniewice (1954–72) Mokra Prawa (1954–72) Pszczonów (← 1956–72) Puszcza Mariańska (1954–72) Raducz (1954–58) Radziwiłłów (1954–72) Sierakowice Prawe (← 1955–58) Słomków (1954–61) Słupia (1954–72) Strzyboga (1954–61) Winna Góra (1954–59) Wola Pękoszewska (1954–58) Wysokienice (1954–72) Żelazna (1954–68)